بیوپسی مغز استخوان

بیوپسی (نمونه برداری) و آسپیراسیون مغز استخوان، روشی برای جمع‌آوری و بررسی مغز استخوان (بافت اسفنجی در داخل برخی استخوان‌های بزرگ) است. بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان نشان می‌دهد که آیا مغز استخوان شما سالم است و مقدار کافی سلول‌های خونی می‌سازد یا خیر. پزشک‌ها بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان را برای تشخیص و پیگیری بیماری‌های خون و مغز استخوان مانند برخی سرطان‌ها به کار می‌برند.
 
مغز استخوان دارای بخش مایع و یک بخش بزرگتر جامد است. در آسپیراسیون مغز استخوان، پزشک از یک سوزن برای برداشت نمونه‌ای از بخش مایع استفاده می‌کند. در بیوپسی مغز استخوان، یک سوزن بزرگتر برای گرفتن نمونه از بخش جامد استفاده می‌شود. بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان اغلب همزمان انجام می‌شود. بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان در مجموع آزمایش مغز استخوان نامیده می‌شود.1
 

کاربرد بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان

دو نوع مغز قرمز و زرد وجود دارد. مغز قرمز عمدتاً در استخوان های صاف مانند لگن و مهره ها یافت می شود. با افزایش سن، بیشتر مغز به دلیل افزایش سلول های چربی به مغز زرد تبدیل می شود. پزشک معمولاً از پشت استخوان لگن استخوان مغر قرمز را استخراج می کند و از این نمونه برای بررسی هرگونه ناهنجاری سلول های خونی استفاده می شود.

در مواردی که آزمایش خون سطح پلاکت ،یا گلبول های سفید یا قرمز یک فرد را بسیار زیاد یا خیلی پایین نشان دهد، پزشک برای بررسی وضعیت مغز استخوان و سلول های خونی ممکن است بیوپسی مغز و آسپیراسیون مغز استخوان را تجویزکند.

بیوپسی به تعیین علت این ناهنجاری ها کمک می کند و برخی از این ناهنجاری ها عبارتند از:

نظارت بر درمان بیماری

تب با منشاء ناشناخته

بررسی سطح آهن و سوخت و ساز بدن

تعیین مرحله یا میزان پیشرفت یک بیماری

تشخیص بیماری یا وضعیتی مربوط به مغز استخوان یا سلول های خونی

بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان در تشخیص بسیاری از موارد زیر هم کاربرد دارد:

کم خونی

سرطان خون یا مغز استخوان از جمله لوسمی ها، لنفوم ها و میلوماهای متعدد

هموکروماتوز، نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن آهن زیاد در خون جمع می شود.

شرایط سلول های خونی مانند لوکوپنی، لکوسیتوز، ترومبوسیتوپنی، ترومبوسیتوز

سرطان هایی که از ناحیه دیگری بدن منتشر می شوند مانند سرطان منتشر شده پستان در مغز استخوان.2

آمادگی های قبل از انجام آزمایش

تیم مراقبت بهداشتی فشارخون و ضربان قلب شما را بررسی می‌کنند. ازآنجاکه بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان ممکن است دردناک باشد، شما برخی از انواع بیهوشی را دریافت می‌کنید. برای بیشتر افراد، فقط بی‌حسی موضعی کافی است. شما در طول آزمایش کاملا بیدار هستید اما محل بیوپسی و آسپیراسیون به منظور کاهش درد بی‌حس شده است.
 
اگر شما در مورد احساس درد اضطراب دارید ممکن است از طریق ورید داروی آرام‌بخش دریافت کنید.
 
محل ورود سوزن بیوپسی مشخص شده و تمیز می‌شود. مایع مغز استخوان (آسپیراسیون) و نمونه بافت (بیوپسی) معمولا از بالای پشت استخوان لگن خاصره (تاج خاصره خلفی) جمع‌آوری می‌شوند. در برخی موارد، آسپیراسیون می‌تواند از استخوان سینه یا کشاله ران انجام شود. در نوزادان و کودکان بسیار کم‌سن، نمونه ممکن است از استخوان پا درست زیر زانو گرفته شود.
 
از شما خواسته می‌شود که روی شکم یا پهلو دراز بکشید و بدن شما با یک پارچه پوشیده می‌شود بنابراین فقط محل آزمایش مشاهده می‌شود.1
 

چه اتفاقی در طول فرایند آسپیراسیون روی می دهد؟

احتمالاً در زمان انجام آزمایشات بر روی شکم و رو به پایین یا به پهلو دراز خواهید کشید. نمونه های مغز استخوان از پشت استخوان لگن گرفته می شود. در اینجا، وقایعی که روی می دهد به ترتیب آورده شده است:

دستیاران پزشکی فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن را بررسی می کنند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل کنند.

اگر از قبل درخواست آرام بخش کرده باشید، چند دقیقه قبل از مرحله اول آن را دریافت خواهید کرد.

یک دستیار از ضد عفونی کننده برای تمیز کردن پوست در محل سوزن، استفاده می کند.

برای کمک به بی حسی منطقه دارو دریافت خواهید کرد.

۵- جهت انجام آسپیراسیون، پزشک سوزنی را به استخوان وارد خواهد کرد. ممکن است احساس فشار داشته باشید. سپس وی از طریق سوزن مقدار کمی مایع مغز استخوان برمی دارد. همرمان با برداشتن مغز استخوان ممکن است کمی درد یا احساس تیر کشیدن که تا پایین پا کشیده می شود، حس کنید.

برای نمونه برداری، از یک سوزن اندکی بزرگتر استفاده می شود. این سوزن به همان مکان قبلی وارد شده و هسته کوچکی از مغز استخوان برمی دارد. ممکن است در طی این فرایند نیز اندکی حس فشار داشته باشید.

پس از اتمام هر دو روش، یک باند کوچک در محل ورود سوزن ها قرار می گیرد.

این دو عمل با هم معمولاً حدود ۱۰ دقیقه بطول می انجامند و کل مراحل آن حدود ۳۰ دقیقه طول می کشد.3
 

عوارض بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان

معاینات مغز استخوان به طور کلی روش های بی خطر هستند و به ندرت باعث بروز عوارض جانبی می شوند.

اما در برخی موارد با عوارض زیر همراه هستند:

ناراحتی طولانی مدت در محل بیوپسی و نمونه گیری

عفونت، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند.

نفوذ به پستان (استرنوم) در طی آسپیراسیون شدید، که می تواند باعث مشکلات قلبی یا ریه شود.

خون ریزی بیش از حد، به ویژه در افرادی که تعداد کم پلاکت دارند. که ممکن است فرد به تزریق خون نیاز پیدا کند.2

مراقبت های پس از آزمایش مغز استخوان

پس از آزمایش مغز استخوان، فشاری به محل ورود سوزن وارد می‌شود تا خونریزی متوقف شود. سپس یک بانداژ روی محل قرار می‌گیرد.

اگر بی‌حسی موضعی داشته باشید، از شما خواسته می‌شود که به مدت 15-10 دقیقه به پشت دراز بکشید و فشار روی محل بیوپسی وارد می‌شود. پس از آن شما رفته و به زودی می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را آغاز کنید.

اگر آرام‌ بخش داخل وریدی دریافت کرده باشید، شما به محل ریکاوری منتقل می‌شوید. ازآنجاکه آرام‌بخش ممکن است سبب اختلال در قضاوت، اختلال حافظه یا تاخیر در زمان پاسخ شود، به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که شخصی شما را به خانه برگرداند.3
 

نتایج بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان

نمونه های مغز استخوان تهیه شده برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شوند و به طور کلی طی چند روز نتایج آماده می شود. در آزمایشگاه، یک متخصص خون و یا متخصص در تجزیه و تحلیل بیوپسی ها (پاتولوژیست) نمونه ها را مورد ارزیابی قرار می دهد تا میزان سلامت مغز استخوان شما مشخص شود و به دنبال سلول های غیر طبیعی است.

نتایج آزمایشات به پزشک در رد و یا تایید تشخیص نهایی، میزان پیشرفت بیماری و ارزیابی روند درمانی کمک می کند. بسته به نتایج بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان، ممکن است به آزمایشات پیگیری بیشتری نیاز داشته باشید.2

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.behpu.com
3.www.pezeshket.com